Chứng khoán phái sinh là khái niệm đang dần phổ biến với nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam. Một ưu điểm rất lớn của nó là nhà đầu tư có thể chốt lãi cả 2 chiều mua bán trong ngày giao dịch T+0 và đòn bẩy vượt trội. Bài viết này nhằm trình bày các vấn đề liên quan đến chứng khoán phái sinh là gì?; tài khoản phái sinh là gì? Ví dụ về chứng khoán phái sinh; cách chơi chứng khoán phái sinh và kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh.
Khái niệm chứng khoán phái sinh.
Theo Luật chứng khoán định nghĩa, chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, gọi chung là hợp đồng phái sinh. Hợp đồng này xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Để dễ hiểu hơn, chúng ta có thể hiểu nôm na, tại thị trường Việt Nam, chứng khoán phái sinh là một sản phẩm chứng khoán cho phép bạn đặt cược vào sự tăng giảm của chỉ số VN30. Nếu chỉ số này tăng giảm đúng như kỳ vọng, bạn sẽ có lợi nhuận. Sản phẩm chứng khoán phái sinh này có tên chính xác là Hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Ngoài ra gần đây Việt Nam có triển khai thêm một sản phẩm nữa là Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ.
Ảnh: Chi tiết 2 loại sản phẩm phái sinh Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 và Trái phiếu chính phủ
Ưu nhược điểm của chứng khoán phái sinh.
So với chứng khoán cơ sở, chứng khoán phái sinh có một số đặc điểm vượt trội hơn nhưng cũng tồn tại một vài hạn chế, cụ thể như sau:
- Ưu điểm:
- Tỷ lệ đòn bẩy cao vượt trội hơn bên chứng khoán cơ sở
- Đầu tư linh hoạt, có thể có lợi nhuận ở cả 2 chiều tăng giảm của thị trường.
- Giao dịch trong ngày T+0 không cần phải chờ đợi.
- Hạn chế được rủi ro cho nhà đầu tư nhỏ lẻ bởi sự ra đời của sở giao dịch, trung tâm lưu ký, thanh toán bù trừ.
- Là công cụ quản lý rủi ro khi thị trường chứng khoán cơ sở giảm.
- Nhược điểm:
- Tiềm ẩn rủi ro cao.
- Thị trường phái sinh biến động liên tục trong thời gian ngắn nên cần phải dành nhiều thời gian theo dõi.
Với những đặc điểm trên, mình thấy thị trường chứng khoán phái sinh sẽ phù hợp với những người có khẩu vị rủi ro cao, giao dịch với tần suất nhiều và đã có bề dày kinh nghiệm đầu tư. Đồng thời chứng khoán phái sinh cũng sẽ phù hợp với các tổ chức. Với kỹ thuật hedging, họ có thể dùng sản phẩm chứng khoán này như một khoản bảo hiểm cho tài sản khi thị trường chứng khoán cơ sở đi xuống.
Mẫu hợp đồng phái sinh – hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (áp dụng tại VPS).
| Tiêu chí | Nội dung |
|---|---|
| Đặc điểm | Hợp đồng tương lai chỉ số VN30. |
| Mã hợp đồng | VN30Fyymm (yy: năm – ví dụ: 23; mm: tháng). |
| Tài sản cơ sở | Chỉ số VN30. |
| Quy mô hợp đồng | 100,000 VND x điểm của chỉ số VN30 tương lai. |
| Tỷ lệ ký quỹ | 21.4%. |
| Ngày giao dịch cuối cùng | Ngày Thứ Năm lần 3 trong tháng đáo hạn |
| Ngày thanh toán cuối cùng | Ngày làm việc liền sau ngày giao dịch cuối cùng. |
| Phương pháp xác định giá thanh toán cuối cùng | Là giá trị chỉ số cơ sở đóng cửa tại ngày giao dịch cuối cùng của HĐTL. |
| Biên độ dao động | +/- 7%. |
| Phương thức giao dịch | Khớp lệnh liên tục, định kỳ hoặc thỏa thuận. |
| Thời gian giao dịch | 8h45 – 11h30 AM và 13h00 – 14h45 PM. |
| Phương thức thanh toán | Thanh toán bằng tiền. |
| Khối lương giao dịch | Tối thiểu 1 hợp đồng. |
| Giới hạn lệnh | 1,000 hợp đồng / lệnh. |
| Giới hạn vị thế | NĐT cá nhân: 5,000 HĐ và NĐT tổ chức: 10,000 HĐ. |
Ví dụ về chứng khoán phái sinh.
NĐT thực hiện Long 1 HĐTL chỉ số VN30 tại mức giá là 1,047. Hệ số nhân của hợp đồng là 100.000 đồng. Tỷ lệ ký quỹ là 21.4%. Phí giao dịch và thuế giao dịch giả sử = 0 VNĐ
Giá trị hợp đồng của NĐT= 1,047 * 1 * 100,000 = 104,700,000 VNĐ
Số tiền NĐT phải ký quỹ = 104,700,000* 21.4% = 21,987,000 VNĐ.
Giả sử giá HĐTL tăng lên 1060 điểm.
Tiền lãi chênh lệch = (1,060-1,047) * 1 * 100,000 = 1,300,000 VNĐ
Tỷ suất sinh lời dựa trên giá trị hợp đồng = 1,300,000 / 104,700,000 = 1.24%
Tỷ suất sinh lời dựa trên tiền vốn của NĐT = 1,300,000 / 21,987,000 = 5.91%
Con số 5.91% chính là tỷ suất sinh lời của một lần giao dịch chứng khoán phái sinh thành công của nhà đầu tư.
So sánh Chứng khoán phái sinh và Chứng khoán cơ sở.
Giống nhau: Giao dịch diễn ra tương tự như giao dịch cổ phiếu, bao gồm:
- Các phiên giao dịch khớp lệnh định kỳ mở cửa, Khớp lệnh liên tục và giao dịch thoả thuận.
- Các loại lệnh: LO, ATO, MOK, MAK, ATC
Khác nhau:
Mở tài khoản chứng khoán phái sinh ở đâu?
Theo quy định của UBCKNN và Sở GDCK Hà Nội, các pháp nhân muốn trở thành thành viên cung cấp dịch vụ chứng khoán phái sinh thì cần đáp ứng các yêu cầu sau:
- Vốn điều lệ
- Tình hình tài chính
- Hạ tầng công nghệ thông tin
- Phần mềm phục vụ giao dịch, thanh toán đáp ứng yêu cầu kỹ thuật
- Quy trình nghiệp vụ
- Trang thông tin điện tử để công bố thông tin.
Danh sách các công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ chứng khoán phái sinh
| STT | Tên công ty đầy đủ | Tên viết tắt |
| 1 | CTCP Chứng khoán VPS | VPS |
| 2 | CTCP Chứng khoán Sài gòn | SSI |
| 3 | CTCK Chứng khoán MBS | MBS |
| 4 | Công ty TNHH Chứng khoán ACB | ACBS |
| 5 | Công ty TNHH chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam | VCBS |
| 6 | CTCP Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh | HSC |
| 7 | CTCP Chứng khoán VNDirect | VNDS |
| 8 | CTCP Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam | BSC |
| 9 | CTCP Chứng khoán Rồng Việt | VDSC |
| 10 | CTCK Chứng khoán KIS Việt Nam | KIS |
| 11 | CTCP Chứng khoán Bản Việt | VCSC |
| 12 | Công ty TNHH Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) | MAS |
| 13 | CTCP Chứng khoán Tân Việt (TVSI) | TVSI |
| 14 | CTCP Chứng khoán FPT (FPTS) | FPTS |
| 15 | CTCP Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) | KBSV |
| 16 | CTCP Chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam | CTS |
Theo như danh sách trên thì nếu nhà đầu tư có nhu cầu tham gia thị trường này thì chỉ cần đăng ký mở tài khoản ở một trong các công ty chứng khoán đó là được. Vậy thì nên mở tài khoản chứng khoán phái sinh ở công ty nào là tốt nhất?
Trên thị trường chứng khoán phái sinh hiện nay, top 10 công ty chứng khoán có thị phần môi giới lớn nhất chiếm 95,75% thị phần, trong đó VPS ở vị trí thứ nhất, chiếm đến 56,01% thị phần. Vị trí thứ 2 là HSC với 11,31% và thứ 3 là MBS với 7,25%. Theo Vneconomy. link tại đây
Một số quy định và thủ tục để mở tài khoản chứng khoán phái sinh.
Quy định mở tài khoản
- Khách hàng phải có tài khoản chứng khoán cơ sở
- Cá nhân từ 18 tuổi trở lên.
Trường hợp bị từ chối mở tài khoản chứng khoán phái sinh:
- Cá nhân không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, đang chấp hành hình phạt tù…
- Giám đốc (Tổng Giám đốc), Phó Giám đốc (Phó Tổng Giám đốc), các Trưởng bộ phận, Nhân viên của thành viên giao dịch khác.
Hồ sơ mở tài khoản Khách hàng cá nhân:
- Chứng minh nhân dân; hoặc Thẻ căn cước
Hồ sơ mở tài khoản Khách hàng tổ chức:
- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Giấy phép hoạt động, Quyết định thành lập hoặc các giấy tờ khác có giá trị tương đương.
- Chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu của Đại diện pháp luật, Người được ủy quyền (nếu có).
- Các giấy tờ khác (nếu có)
Hướng dẫn mở tài khoản và cách chơi chứng khoán phái sinh VPS do mình hỗ trợ.
Hiện tại mình đang công tác tại VPS nên mình sẽ tập trung đi sâu về dịch vụ môi giới chứng khoán phái sinh tại đây. Các công ty chứng khoán khác cũng sẽ cung cấp dịch vụ tương tự như vậy. Mình thấy không có sự sai khác nhiều. Bên cạnh đó, mảng chứng khoán phái sinh của VPS cũng đang dẫn đầu thị phần môi giới trên thị trường. Đây là một địa chỉ tốt để mở tài khoản nếu bạn đang có ý định tham gia thị trường này.
Để mở tài khoản chứng khoán phái sinh, bạn cần phải có tài khoản chứng khoán cơ sở trước. Hiện nay ở VPS, bạn chỉ cần đăng ký mở tài khoản 1 lần, trong tài khoản của bạn sẽ tích hợp sẵn các tiểu khoản: tài khoản thường (tiểu khoản 1), tài khoản margin (tiểu khoản 6) và tài khoản phái sinh (tiểu khoản 8)
Trường hợp mở tài khoản trực tiếp tại công ty chứng khoán.
Bạn chỉ cần mang theo chứng minh thư hoặc căn cước công dân lên văn phòng của VPS và yêu cầu mở tài khoản chứng khoán. Đồng thời bạn nói với các giao dịch viên mã giới thiệu B702 – Nguyễn Văn Chiến. Đây là mã nhân viên của mình. Các bước tiếp theo giao dịch viên sẽ hỗ trợ thực hiện cho bạn.
Hoặc bạn có thể liên hệ trước với mình trước khi đến văn phòng:
- Nhân viên môi giới: Nguyễn Văn Chiến
- Mã nhân viên: B702
- Chi nhánh: Hội sở
- Số điện thoại/Zalo/Telegram: 0969.005.123
Danh sách các văn phòng chi nhánh VPS:
- Hội sở: 65 Cảm Hội, Quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội.
- Chi nhánh Tp.Hồ Chí Minh: Lầu 3 – 76 Lê Lai – Quận 1 – Tp.Hồ Chí Minh
- Chi nhánh Đà Nẵng: 112 Phan Châu Trinh – Quận Hải Châu – Tp.Đà Nẵng
Ảnh: Quầy giao dịch VPS Securities
Trường hợp mở tài khoản VPS phái sinh online.
Nếu bạn không có thời gian trong giờ hành chính để đi đến trực tiếp văn phòng công ty hoặc bạn ở tỉnh – nơi không có công ty chứng khoán thì có thể lựa chọn cách mở tài khoản online.
VPS là đơn vị tiên phong sử dụng công nghệ định danh eKYC và hợp đồng văn bản điện tử để thực hiện quy trình mở tài khoản chứng khoán online. Chỉ mất từ 3 -5p là bạn đã hoàn thành việc mở tài khoản và có thể bắt đầu giao dịch.
Lưu ý rằng việc mở tài khoản online cũng sẽ mặc định tài khoản của bạn có 3 tiểu khoản là thường, margin và phái sinh. Bạn sử dụng tài khoản nào thì chỉ cần chuyển tiền vào và giao dịch.
Chi tiết tại: Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán VPS nhanh nhất.
Trên đây là toàn bộ bài viết về chứng khoán phái sinh, nếu bạn có thắc mắc gì cần giải đáp có thể liên hệ mình hoặc để lại lời nhắn bên dưới. Mình sẽ liên hệ sớm nhất để hỗ trợ.
Bài viết liên quan:
Có thể bạn quan tâm: