Thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp là hai thị trường thành phần cấu tạo nên một thị trường chứng khoán hoàn chỉnh. Bài viết này nhằm trình bày các vấn đề liên quan đến 2 thị trường này.
Thị trường chứng khoán sơ cấp.
Thị trường sơ cấp là nơi mà chứng khoán được phát hành lần đầu tiên. Đây thực chất là sự huy động vốn trên thị trường chứng khoán của các công ty niêm yết. Tiền vốn sẽ chuyển trực tiếp từ nhà đầu tư sang tổ chức phát hành (phân biệt với thị trường thứ cấp sẽ nói ở phần sau).
Phương thức phát hành chứng khoán ở thị trường sơ cấp:
- Phát hành riêng lẻ: là hình thức phát hành chứng khoán trong phạm vi một số chủ thể nhất định (thường là các tổ chức quỹ, đối tác, cán bộ nhân viên, …). Việc phát hành được diễn ra với những điều kiện nhất định về số lượng chứng khoán và giá cả.
- Phát hành ra công chúng: là hình thức phát hành công khai ra thị trường với số lượng nhà đầu tư đủ lớn và số lượng chứng khoán cũng phải đủ lớn.
Ở Việt Nam, mọi hoạt động phát hành đều được quản lý bởi Vụ Quản lý Phát hành Chứng khoán thuộc Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước. Bạn đọc có thể tra cứu tại website của UBCKNN tại đây
Ảnh: Website của Ủy ban chứng khoán nhà nước. Link: tại đây
Bạn đọc cũng có thể vào cafef.vn tìm công ty theo mã cổ phiếu và tìm đọc những văn bản sau để tham khảo thêm về hoạt động phát hành của công ty đó:
- Nghị quyết và biên bản họp ĐHCĐ thường niên
- Nghị quyết HĐQT
- Giấy chứng nhận chào bán cổ phiếu
- Bản cáo bạch
- Giấy đăng ký mua chứng khoán
- Giấy chuyển nhượng quyền mua chứng khoán
- Và các giấy tờ khác nếu có.
Thị trường chứng khoán thứ cấp.
Thị trường chứng khoán thứ cấp là nơi mà chứng khoán sau khi được phát hành ở thị trường sơ cấp, nó sẽ được mua bán giữa các nhà đầu tư với nhau. Hoạt động mua bán này làm thay đổi quyền sở hữu giữa các nhà đầu tư. Và vốn điều lệ của tổ chức phát hành sẽ không thay đổi.
Vai trò quan trọng nhất của thị trường thứ cấp là tạo ra thanh khoản để thị trường chứng khoán phát triển. Các nhà đầu tư có thể dễ dàng bán chứng khoán để thu tiền về hoặc mua chứng khoán 1 cách nhanh chóng. Qua đó, tổ chức phát hành cũng có thể phát hành thêm chứng khoán nếu cần huy động vốn. Vĩ mô hơn là nó giúp thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Thị trường chứng khoán thứ cấp ở thời điểm hiện tại đã phát triển đến mức rất bài bản và chuyên nghiệp, đặc biệt là thị trường cổ phiếu.
Để nắm được nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán nói chung và thị trường chứng khoán thứ cấp nói riêng, ta cần nắm được 3 chủ thể sau:
- Sàn giao dịch: ở Việt nam có HOSE, HNX và Upcom là 3 sàn niêm yết đại chúng. Ngoài ra còn 1 sàn chưa niêm yết do Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD) quản lý. Sàn này dành cho các công ty chưa niêm yết hoặc chưa đăng ký giao dịch.
- Công ty chứng khoán: là các công ty môi giới, tư vấn phát hành chứng khoán. Nhiệm vụ của nó là kết nối tổ chức phát hành với nhà đầu tư.
- Nhà đầu tư: Bạn chính là một trong các nhà đầu tư nếu tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán. Bởi các mã chứng khoán được quản lý bởi Trung tâm lưu ký và thành viên lưu ký là các Công ty chứng khoán và Ngân hàng thương mại. Nên nếu bạn muốn mua bán chứng khoán thì bạn bắt buộc phải mở tài khoản tại công ty chứng khoán và thực hiện giao dịch online trên nền tảng hỗ trợ của công ty đó. Các nền tảng này được kết nối với các sàn giao dịch.
Mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp.
Thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp có mối quan hệ nội tại không thể tách rời. Nếu không có thị trường sơ cấp thì thị trường thứ cấp không có gì để lưu thông. Còn ngược lại, nếu không có thị trường thứ cấp, thị trường sơ cấp không thể phát triển.
Việc phân định thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp chỉ là tương đối. Trên thưc tế, các giao dịch của 2 loại thị trường này xảy ra đan xen nhau giữa các chủ thể trên thị trường chứng khoán.
Trên đây là toàn bộ bài viết về thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp. Nếu bạn có thắc măc chứng khoán cần hỗ trợ giải đáp có thể liên hệ trực tiếp hoặc để lại lời nhắn qua google form tại đây.